خداوند انسان ها را بر شاکله اصلی فطرت آفریده است. در این مرتبه از خلقت هیچ انسانی از حالت تسویه و اعتدال بیرون نیست.(شمس، آیه 7)

این فطرتی که خداوند انسان را بر اساس آن آفریده هیچ کم و کسری ندارد و نقص و عیب در آن را نیافته است. از این روست که این فطرت به طور طبیعی به خیر گرایش و از شرّ گریزش دارد و اسلام به عنوان دین فطرت بر اساس آن شاکله و شخصیت الهی انسان تنظیم و سامان یافته است. (روم، آیه 30)

البته باید توجه داشت که ممکن است شخص از نظر بدنی به دلیل رفتارهای خطرساز والدین گرفتار نقص جسمی و بدنی شود، ولی در فطرت آن شخص نقص راه نمی یابد.

هم چنین این فطرت الهی که شاکله اصلی شخصیت انسان را تشکیل می دهد، رفتارهایی را موجب می شود که همان حق و خیرخواهی و باطل و شرّگریزی است. از نظر اعتقادی گرایش به توحید و از نظر رفتاری گرایش به خیر داشته و از شرک و کفر و فسق و فجور نیز در رفتار گریزان است.

انسان ها نمی توانند با همه اسراف اعتقادی و فجور رفتاری خودشان تبدیلی در این شاکله و شخصیت و فطرت الهی ایجاد کنند، چنان که می فرماید: فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْهَا لاَ تَبْدِیلَ لِخَلْقِ اللَّهِ؛ فطرت خدایی که مردم بر آن خلق و آفریده شده اند تبدیلی در آن خلقت الهی راه نمی یابد.» (روم، آیه 30) ؛ اما می توانند آن را گرفتار زنگارگرفتگی، دفن و دسیسه، طبع و ختم کنند که در آیات قرآنی بیان شده است.(شمس، آیات 7 تا 10؛ بقره، 7 و آیات دیگر)

بر اساس آیه 84 سوره اسراء که می فرماید: قُلْ کُلٌّ یَعْمَلُ عَلَی شَاکِلَتِهِ؛ بگو هر کسی بر اساس شاکله و شخصیت خودش عمل می کند، معلوم می شود انسان ها بر اساس شخصیتی که برای خودشان می سازنند و بهره گیری از فطرت یا بستن دریچه فطرت یا محدود کردن آن و مانند آن ها هر کسی روشی را در زندگی پیش می گیرد. پس هر کسی بر اساس ساختاری، روشی، شاکله ای و منهجی که از خودش ساخته رفتار می کند.

کسی که شاکله شخصیت الهی و فطری خود را حفظ کرده است، به طور طبیعی از الهامات تقوایی و فجوری برخوردار بوده و قدرت تشخیص آن ها را خواهد داشت(شمس، آیات 7 تا 10) و هم چنین می تواند از وحی معرفتی و تشریعی الهی برخوردار شده(روم، آیه 31) و از دفینیه ها و گنجینه هایی که در فطرت وجودش نهان است با شخمی که با این وحی می زند آن گنج را بیرون آورد و از آن بهره مند شود؛ چرا که بعثت و وحی چنین نقشی را دارد؛ چنان که امیرمومنان علی(ع) می فرماید: و یُثِیرُوا لَهُمْ دَفَائِنَ الْعُقُولِ.(نهج البلاغه، خطبه 1) و هم چنین از وحی فعل الخیرات بهره مند شود.(انبیاء، آیه 73)